De diploma-elite en Gary Stevenson #
Over de afleveringen #
De diploma-elite: waarom de meritocratie een voedingsbodem voor populisme is #
Niet klasse maar verdienste zal ieders positie in het leven bepalen. Geen gek uitgangspunt, zo op het eerste gezicht. Maar volgens Harvard-wetenschapper en politiek filosoof Michael Sandel is de meritocratie geen utopie, maar juist een tirannie. En de reden waarom er zoveel woede is tegen de elite.
Weg met de aristocratie, leve de meritocratie, waar iedereen gelijke kansen zou hebben aan de start, en zij die het verdienen allemaal zouden eindigen als winnaars. Maar volgens Sandel is de meritocratie een plausibele reden waarom fascisme nu zo welig tiert.
Westerse politici riepen en roepen te vaak: ‘Dit is een land waar je, ongeacht uiterlijk of afkomst, kunt bereiken wat je wil, als je maar bereid bent te studeren en hard te werken. You can make it if you try.’
In Tegenlicht-aflevering ‘Weg met diploma arrogantie’ vertelt Sandel daarover: ‘Wat deze politici steevast over het hoofd zien, is de belediging die impliciet in dat zelfgenoegzame advies zit, namelijk: als je het moeilijk hebt en geen diploma behaalt, dan moet dat wel je eigen schuld zijn… Bij veel mensen leidde dat tot wrok en woede.’
De stille economische crisis - Waarom groeiende ongelijkheid jongeren berooft van hun toekomst volgens ex-bankier Gary Stevenson #
Het gaat fantastisch met de Nederlandse economie. Althans, zo luidden de berichten na Prinsjesdag, de dag waarop de overheidsbegroting wordt gepresenteerd en de stand van de economie wordt besproken. Het doorsnee huishouden kende vorig jaar de grootste koopkrachtstijging in 20 jaar, zo bleek uit cijfers van het Centraal Planbureau. Ook op Europees niveau valt goed nieuws te melden. De middenklasse werd de afgelopen 15 jaar rijker, deels door stijgende huizenprijzen. En ook in het Westen als geheel gaat het lekker, als je de aandelenmarkten mag geloven. Die bevinden zich op of nabij recordniveaus.
Tot zover de cijfers. Hoe gaat het echt? Gangbare economische cijfers en theorieën zijn immers berucht om hun blinde vlekken. Volgens de Londense ex-bankier en wiskunde-genie Gary Stevenson zitten we middenin een grote economische crisis. Maar niet eentje die gepaard gaat met een plotselinge schok zoals een beurscrash. ‘Ik denk dat een economische crisis eruit kan zien als huizenprijzen die maar blijven stijgen,’ aldus Stevenson.
Wat de oud-valutahandelaar interessant maakt, is zijn achtergrond: Stevenson komt als een van de weinigen in de Londense financiële wereld uit een arbeidersgezin en ziet dingen die de upperclass jongens maar moeilijk zien. Gewone jonge mensen bijvoorbeeld, vrienden en familie van Stevenson, die helemaal niet zoveel koopkracht blijken te hebben. Of steeds langere wachtlijsten in de publieke gezondheidszorg. Stijgende voedsel- en energieprijzen. Stijgende kosten voor de kinderopvang. Minder toegang tot stabiel werk. Onbetaalbare huizen voor een jongere generatie. Enzovoorts.
Datum en tijd #
donderdag 20 november 2025 van 19:30 tot 21:30
Locatie #
in de Theaterzaal van de Bibliotheek Centrum
de Bibliotheek Deventer
Stromarkt 18
7411 PK Deventer
Doe mee #
Aanmelden is niet verplicht maar wordt wel gewaardeerd.
Deelname is gratis.
Graag meld je vooraf aan via een bericht aan: (optioneel, je kunt op het e-mailadres klikken).
Uitzendingen VPRO Tegenlicht #
Lang leve de meritocratie? Zo kaapt de diploma-elite geld en status #
Nederlandse ondertiteling beschikbaar.
Michael Sandel
NB: Michael Sandel is zelf in persoon niet aanwezig in Deventer
Waarom groeiende ongelijkheid jongeren berooft van hun toekomst volgens Gary Stevenson #
Nederlandse ondertiteling beschikbaar.
Gary Stevenson
NB: Gary Stevenson is zelf in persoon niet aanwezig in Deventer
tegenlicht.vpro.nl/artikelen/gary-stevenson-ongelijkheid-economische-crisis
experimentele vorm
In plaats van één lange televisie aflevering - die helaas voorlopig niet meer worden gemaakt - een tweetal actuele YouTube afleveringen van zondag 29 juni 2025 en van zondag 28 september 2025.
Tegenlicht Meet Up Deventer #
Tegenlicht Meetup Deventer wil bijdragen aan kritisch denken en constructief samenleven. Meetup-bijeenkomsten worden georganiseerd naar aanleiding van uitzendingen VPRO Tegenlicht. Als werkgroep vrijwilligers werken we samen met de bibliotheek Deventer, het is een voortzetting van de Meet Up’s in Deventer die door Trees Schopman geïnitieerd zijn, zij heeft de taken aan ons overgedragen.
Gezamenlijk bekijken we de aflevering en starten vervolgens de discussie waarin we met de aanwezigen samen onderzoeken wat de consequenties van dit onderwerp voor ons zijn.
Boekentips #
- De tirannie van verdienste over de toekomst van de democratie - Michael Sandel - 2020
- De zeven vinkjes Hoe mannen zoals ik de baas spelen - Joris Luyendijk - 2022
- Spelen met geld bekentenissen van een Londense bankier - Gary Stevenson - 2024
Tegenlicht gaat door dankzij jullie #
